Hiện nay, trong hoạt động dạy và học ở các trường đào tạo nghề nghiệp thì hệ thống tầng tầng lớp lớp các loại hình dạy học, và đội ngũ những người hành nghề dạy học rất đa dạng ở nhiều cấp học. Đông đảo hơn hàng chục lần, chính là lớp lớp những người cần học. Nhìn một cách tổng thể theo quy luật cung - cầu một cách tự nhiên, khách quan, bỏ qua mọi vấn đề khác, thì rõ ràng thực tế xã hội đang cân bằng giữa hai lực lượng này. Người có nghề thì được hành nghề, kẻ có nhu cầu học thì được học, xã hội cần gì thì nhà trường đào tạo cái đó cho kịp xu thế. Rõ ràng điều này đang làm ổn định hệ thống dạy và học. Tất nhiên sự ổn định này có mang đến sự phát triển ổn định hay không, thì lại là một vấn đề hoàn toàn khác, cần có sự bàn luận và nghiên cứu hợp lý.
.jpg)
Trường Đại học công nghiệp Dệt May được thành lập từ năm 2015 trong bối cảnh thay đổi mạnh mẽ của nền giáo dục khi bước vào kỷ nguyên công nghệ 4.0. Thực trạng cho thấy ngành Dệt May đang sử dụng một lượng lớn lực lượng lao động thuộc lĩnh vực Dệt May, những ngành này được đầu tư cơ sở vật chất, là nguồn nhân lực đang cần cho xã hội, có việc làm ngay và thu nhập tốt nhưng sức hấp dẫn về ngành lại chưa được nhìn nhận ở một số địa phương có sự phát triển mạnh mẽ ngành Dệt May.
Vấn đề bức xúc nhất hiện nay được đưa ra bàn luận nhiều ở các cấp đó là “tỉ lệ thất nghiệp”, vì nhìn thấy một lượng lớn SV học xong mà không được hành nghề (tạm gọi là A) đang bị gia tăng hằng năm, nhưng dường như còn chưa để ý thấy tại thời điểm này, chính lực lượng này đã phần nào thay thế cho lực lượng gồm những người muốn học mà không được học (tạm gọi là B) và đội ngũ đang hành nghề dạy học mà bị dừng dạy (tạm gọi là C). Và có phải chăng trong hoàn cảnh thực tại của đất nước, chỉ có thể lựa chọn một trong hai, hoặc A hoặc B và C?
.jpg)
Về bản chất nếu đáp ứng càng cao cho nhu cầu được học, tức B được giảm thiểu, thì C cũng được giảm thiểu, và đương nhiên khi đó A sẽ có thể bị gia tăng, và đôi khi có chiều ngược lại. Như vậy trong thời điểm hiện tại, xã hội có vẻ như đang đứng trước sự lựa chọn hoặc A hoặc B, xem đằng nào lợi hơn!? Sự thật không ít người đã trả lời ngay được rằng, nên cần đáp ứng tối đa nhu cầu được học tập của xã hội. Và rằng hãy để quy luật cung cầu giữa dạy và học được phát huy cao nhất có thể, theo cơ chế thị trường. Cần nói thêm rằng, A bị gia tăng, tức là những người học xong mà không được hành nghề gia tăng, không hẳn chỉ là hệ quả của thị trường dạy và học, mà nó còn có nguồn gốc từ nhiều nguyên nhân luôn biến động khác. Vì thế thực tế hơn, người ta thường tập trung quan tâm làm cho thị trường dạy và học được phát triển lành mạnh, tức là người học có nhu cầu thực học, còn phía nơi dạy phải đảm bảo được đúng chức năng nghề nghiệp của mình, cùng với nó là thị trường tuyển dụng lành mạnh. Cũng cần chú ý thêm rằng, trong một thời gian dài, nhiều tác động tiêu cực đến giáo dục, như tính bao cấp còn quá nặng nề, bệnh thành tích và bằng cấp hoành hành, bên cạnh đó là chủ nghĩa hình thức và bệnh phong trào còn không được ngăn chặn, sử dụng và khuyến khích nhân tài còn chưa hiệu quả, thậm chí người làm giáo dục đâu đó còn bị tước đi quyền làm chủ nghề nghiệp..., đều đã ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển lành mạnh của thị trường dạy và học.
Quốc gia nào cũng vậy, để thị trường dạy và học phát triển lành mạnh, thì không có gì khác là vai trò của thể chế. Rồi vấn đề là nhà nước cần nắm giữ những loại hình đào tạo chủ chốt nào phục vụ cho mục tiêu chiến lược quốc gia, đặc biệt là cần được đầu tư thích đáng, để nó trở thành những lực lượng chủ lực, làm chỗ dựa cho giáo dục. Thứ nữa là phải làm cho thị trường tuyển dụng lành mạnh.
Rõ ràng cuối cùng thị trường dạy và học luôn cần được ổn định, một cách khách quan, dưới bất cứ một hình thái chính trị nào. Vì sự ổn định này góp phần quan trọng vào ổn định xã hội. Tuy nhiên việc thị trường này có phát triển lành mạnh theo hướng văn minh và hiệu quả hay không, thì hoàn toàn trước hết phụ thuộc vào thể chế chính trị, thứ nữa là văn hóa dân tộc, và còn lại là khả năng kinh tế.
Vì vậy, trong những năm đầu thành lập, trường Đại học Công nghiệp Dệt May Hà Nội luôn chú trọng việc dạy và học để có thể thu hút nguồn nhân lực tham gia học tập và tạo nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu xã hội.
Bài và ảnh: Nguyễn Văn Trung
Đơn vị: Trung tâm Đảm bảo chất lượng