Vũ Chiến Thắng DHTT1-K8
Trường Đại học Công nghiệp Dệt may Hà Nội
Email: vuchienthang10082005@gmail.com
TÓM TẮT: Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng, ngành công nghiệp thời trang – một trong những ngành gây ô nhiễm lớn nhất toàn cầu – đang đối mặt với áp lực chuyển đổi sang mô hình phát triển bền vững. Bài tham luận này tập trung nghiên cứu việc ứng dụng vật liệu tái chế trong thiết kế thời trang tại Việt Nam, nhằm tìm hiểu mức độ triển khai, hiệu quả và những thách thức của xu hướng này. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng bao gồm khảo sát thực tế, phỏng vấn chuyên gia, và phân tích tài liệu học thuật – báo cáo ngành. Kết quả cho thấy, nhiều nhà thiết kế và doanh nghiệp thời trang Việt Nam đang tích cực khai thác vật liệu tái chế như vải denim cũ, nhựa tái chế, hoặc bao bì đã qua sử dụng để tạo nên các sản phẩm thời trang mang tính thẩm mỹ và giá trị bền vững cao. Tuy nhiên, rào cản về chi phí sản xuất, nhận thức người tiêu dùng và nguồn cung nguyên liệu vẫn là những thách thức đáng kể. Nghiên cứu đóng góp bằng cách cung cấp một cái nhìn tổng quan về thực trạng và tiềm năng của việc ứng dụng vật liệu tái chế trong thời trang Việt Nam, từ đó đề xuất định hướng phát triển bền vững cho ngành.
Từ khóa: thời trang bền vững, vật liệu tái chế, thiết kế xanh, phát triển bền vững
1. ĐẶT VẤN ĐỀ: Ngành công nghiệp thời trang toàn cầu đang phát triển với tốc độ chóng mặt, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng ngày càng tăng của xã hội hiện đại. Tuy nhiên, đằng sau vẻ hào nhoáng và sáng tạo ấy là một hệ quả đáng báo động về môi trường. Theo Liên Hợp Quốc, ngành thời trang hiện nay tiêu thụ khoảng 93 tỷ mét khối nước mỗi năm – đủ để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của năm triệu người. Đồng thời, khoảng 10% lượng khí thải CO2 toàn cầu bắt nguồn từ nghành công nghiệp này, cao hơn tổng lượng phát thải từ các chuyến bay quốc tế và vận tải biển cộng lại (UNEP, 2019). Thêm vào đó, mỗi năm có khoảng 92 triệu tấn rác thải thời trang bị thải ra môi trường, đa số trong đó không được xử lý đúng cách và gây ô nhiễm, đất, nước, không khí.
Sự phổ biến của thời trang nhanh (fast fashion) – với vòng đời sản phẩm ngắn, giá rẻ, thay đổi liên tục – đã góp phần không nhỏ vào tình trạng lãng phí tài nguyên và khủng hoảng môi trường toàn cầu. Trong bối cảnh đó, việc tìm kiếm các giải pháp thời trang bền vững không chỉ là một xu hướng mà đã trở thành một yêu cầu bắt buộc nếu ngành công nghiệp này muốn tồn tại và phát triển lâu dài. Một trong những hướng đi quan trọng là: ứng dụng vật liệu tái chế trong thiết kế thời trang, nhằm giảm thiểu rác thải, tái sử dụng tài nguyên và khuyến khích tiêu dùng có trách nhiệm.
Trên thế giới, nhiều thương hiệu lớn đã đầu tư mạnh mẽ vào phát triển sản phẩm từ chất liệu tái chế. Ví dụ, Adidas đã sản xuất giày từ rác thải nhựa đại dương; H&M ra mắt dòng sản phẩm Conscious Collection sử dụng sợi tái chế; Stella McCartney tiên phong với các thiết kế không dùng da động vật, thay bằng vật liệu tổng hợp sinh học. Những mô hình này không chỉ mang lại lợi ích môi trường mà còn tạo ra giá trị thương hiệu, thu hút người tiêu dùng có ý thức sinh thái.
Tại Việt Nam, ngành thời trang đang trên đà phát triển, với sự gia tăng của các thương hiệu nội địa, nhà thiết kế trẻ và cộng đồng tiêu dùng năng động. Tuy nhiên, thực trạng sản xuất và tiêu dùng thời trang vẫn còn nhiều bất cập. Phần lớn sản phẩm thời trang được thiết kế, sản xuất theo xu hướng tiêu dùng nhanh, thiếu kiểm soát về nguồn nguyên liệu và tác động môi trường. Việc tận dụng lại vải thừa, quần áo cũ hoặc vật liệu tái chế mới chỉ xuất hiện rải rác trong một số dự án nghệ thuật, chương trình cộng đồng hoặc các thương hiệu nhỏ theo đuổi định hướng "thời trang đạo đức" (ethical fashion). Một số mô hình đáng chú ý như: Rất Việt, Fashion4Freedom, Moi Dien Studio,... đã cho thấy tiềm năng sáng tạo to lớn của việc kết hợp yếu tố tái chế với mỹ thuật thời trang đương đại.Tuy nhiên, bên cạnh những nỗ lực ban đầu, Việt Nam vẫn đang đối mặt với nhiều rào cản trong việc triển khai mô hình thời trang tái chế trên diện rộng: từ nhận thức xã hội, năng lực kỹ thuật, nguồn cung nguyên liệu cho đến sự hỗ trợ của chính sách. Hơn nữa, những nghiên cứu về chủ đề này còn hạn chế, chủ yếu mang tính mô tả hoặc truyền thông, thiếu các phân tích hệ thống về hiệu quả thực tiễn và những giải pháp thúc đẩy phát triển dài hạn
2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
2.1. Giới thiệu về vật liệu tái chế trong ngành thời trang
Vật liệu tái chế trong ngành thời trang được hiểu là các loại nguyên liệu có nguồn gốc từ chất thải công nghiệp, tiêu dùng hoặc thiên nhiên đã qua sử dụng, được xử lý và tái tạo để tạo ra các sản phẩm mới phục vụ cho mục đích thiết kế thời trang. Việc sử dụng vật liệu tái chế không chỉ giúp kéo dài vòng đời của nguyên liệu, giảm thiểu lượng rác thải ra môi trường mà còn thúc đẩy tư duy thiết kế thời trang bền vững và đổi mới sáng tạo trong nghành thời trang đương đại. Một số loại vật liệu tái chế đang được sử dụng phổ biến trong thời trang hiện nay gồm: Polyester tái chế, vải denim tái chế, vải sợi tự nhiên tái chế, da thuần chay và vật liệu giả da tái chế.
Theo báo cáo của Ellen MacArthur Foundation (2017), việc áp dụng mô hình “vòng đời sản phẩm khép kín” thông qua tái chế và sử dụng vật liệu có thể giúp ngành thời trang tiết kiệm tới 100 tỷ USD mỗi năm, đồng thời giảm đáng kể lượng phát thải CO2. Bên cạnh đó, xu hướng tiêu dùng có trách nhiệm đang ngày càng lan rộng, đặc biệt là trong thế hệ trẻ - những người sẵn sàng chi trả cho các sản phẩm bền vững, có đạo đức và thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, việc sản xuất và sử dụng vật liệu tái chế trong ngành thời trang cũng đối mặt với nhiều thách thức như: chi phí xử lý cao, độ bền chưa ổn định, hạn chế về màu sắc, kiểu dệt và cảm giác bề mặt, cũng như thiếu tiêu chuẩn hóa về chất lượng. Đó là lý do vì sao nhiều doanh nghiệp vẫn e ngại hoặc chỉ triển khai ở quy mô thử nghiệm. Trong bối cảnh đó, việc nghiên cứu, phát triển và ứng dụng hiệu quả vật liệu tái chế đang trở thành một trong những yếu tố then chốt để chuyển đổi ngành công nghiệp thời trang theo hướng bền vững, sáng tạo và có trách nhiệm hơn trong tương lai.
2.2. Thực trạng ứng dụng vật liệu tái chế trong thiết kế thời trang tại Việt Nam
2.2.1. Thực trạng ứng dụng vật liệu tái chế tại các thương hiệu/Doanh nghiệp thời trang.
Trong những năm gần đây, xu hướng thời trang bền vững và thân thiện với môi trường đang ngày càng được quan tâm tại Việt Nam. Trong đó, việc ứng dụng vật liệu tái chế trong thiết kế và sản xuất thời trang được xem là một giải pháp quan trọng nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Dù chưa phổ biến rộng rãi, nhưng một số bộ phận người tiêu dùng trẻ tại Việt Nam đang bắt đầu quan tâm đến sản phẩm thời trang thân thiện với môi trường, từ đó tạo ra động lực để các thương hiệu chuyển hướng phát triển bền vững hơn. Có thể kể đến một số thương hiệu tiên phong trong lĩnh vực này như sau:
TimTay là thương hiệu thời trang Việt Nam được thành lập vào năm 2014 bởi hai chị em Hoàng Tú và Hoàng Anh. Tên gọi "TimTay" mang ý nghĩa "trái tim" và "bàn tay", thể hiện triết lý tạo ra sản phẩm từ tâm huyết và sự khéo léo thủ công.
TimTay sử dụng các mảnh vải vụn từ quá trình sản xuất để tạo nên các thiết kế patchwork độc đáo
Chất liệu tự nhiên: sử dụng vải lanh, bông, tơ tằm nguyên chất – thân thiện với môi trường và an toàn cho người mặc
Thiết kế không tạo ra vải thừa: áp dụng kỹ thuật cắt may tối ưu để giảm thiểu lãng phí nguyên liệu
Tái sử dụng vải thừa: thu gom và tái chế các mảnh vải dư thừa để tạo ra các sản phẩm mới
TimTay lấy cảm hứng từ văn hóa Việt Nam, từ các làng nghề thủ công đến nghệ thuật hội họa và âm nhạc truyền thống, tạo nên những sản phẩm vừa hiện đại vừa mang đậm bản sắc dân tộc
Hình 1. Chiếc Áo Sương chất liệu 100% Lien cao cấp ít nhăn và không co rút. Nguồn: TimTay
Hình 2. Chiếc Đầm Lien Trăng Non chất liệu 100% Lien cao cấp không co rút. Nguồn: TimTay
KHAAR: Là một thương hiệu thời trang bền vững và tiên phong trong lĩnh vực “phygital” (kết hợp giữa vật lý và kỹ thuật số) tại Việt Nam, được thành lập vào năm 2022 bời nhà thiết kế Ngô Hoàng Kha
Thời trang bền vững: sử dụng chất liệu tái chế, vải vụn và vải tự nhiên, kết hợp kỹ thuật thủ công như chần bông và chắp nối để tạo nên các thiết kế độc đáo
Ứng dụng công nghệ 3D: áp dụng công nghệ 3D (CLO3D) để tối ưu hóa quy trình sản xuất, giảm thiểu lãng phí và khí thải carbon
Hình 3. Chân váy mini Love Glow được làm từ vải vụn tái chế 100% hòa phối, chắp nối thủ công và may chần. Lớp lót 100% rayon mịn và thoáng mát. Nguồn: KHAAR
Những hình ảnh và sản phẩm sáng tạo từ vật liệu tái chế cho thấy nỗ lực đáng ghi nhận của một số thương hiệu như TimTay, KHAAR và các nhà thiết kế Việt trong việc thúc đẩy thời trang bền vững. Với tư duy đổi mới, họ không chỉ làm sống lại những chất liệu cũ mà còn góp phần định hình lối sống thân thiện với môi trường trong cộng đồng. Tuy vậy, trên thực tế, mô hình thời trang tái chế tại Việt Nam vẫn chưa được nhân rộng và phát triển như kỳ vọng. Tuy nhiên, thực trạng triển khai giải pháp này tại các doanh nghiệp thời trang trong nước còn nhiều hạn chế và mang tính cục bộ.
-
Mức độ phổ biến còn thấp:
Phần lớn doanh nghiệp thời trang Việt Nam vẫn tập chung vào sản xuất theo hướng đại trà, sử dụng nguyên vật liệu mới để đảm bảo năng suất và đồng bộ sản phẩm. Việc sử dụng vật liệu tái chế còn bị xem là thiếu hiệu quả kinh tế, tốn kém chi phí sử lý, phân loại và gia công lại vật liệu.
-
Thiếu công nghệ và chuỗi cung ứng hỗ trợ:
Hạ tầng kỹ thuật và chuỗi cung ứng phục vụ việc thu gom, xử lý và tái chế vật liệu ở Việt Nam còn hạn chế. Điều này anh hưởng đến chất lượng đầu ra của vật liệu tái chế, khiến nhiều doanh nghiệp e ngại áp dụng vào sản phẩm chính thức
-
Chi phí sản xuất cao
Gia công thủ công, xử lý nguyên liệu tái chế tốnn nhiều thời gian và chi phí cao hơn so với nguyên liệu mới. Giá thành sản phẩm cao khiến người tiêu dùng khó tiếp nhận
-
Hạn chế về nhân lực và tư duy thiết kế
Thiếu đội ngũ thiết kế chuyên sâu về vật liệu tái chế và phát triển sản phẩm sáng tạo. Tư duy sáng tạo và đổi mới trong ngành còn hạn chế, chưa thực sự khai thác hết tiềm năng
2.2.2. Thực trạng ứng dụng vật liệu tái chế tại các trường Đại học
Trong bối cảnh vấn đề bảo vệ môi trường và phát triển bền vững ngày càng được quan tâm sâu sắc, nhiều trường đại học đã bắt đầu chú trọng đến việc ứng dụng vật liệu tái chế trong các hoạt động đào tạo và nghiên cứu. Việc sử dụng vật liệu tái chế không chỉ góp phần giảm thiểu lượng chất thải ra môi trường mà còn giúp sinh viên và giảng viên nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của phát triển bền vững trong ngành thời trang và thiết kế
Bên cạnh việc tận dụng nguồn nguyên liệu tái chế, nhóm sinh viên K63 và K64, Viện Dệt may – Da giày và Thời trang – Đại học Bách Khoa Hà Nội còn chú trọng ứng dụng các kỹ thuật xử lý bề mặt tiên tiến nhằm nâng cao chất lượng và tính thẩm mỹ cho sản phẩm. Các phương pháp như tước sợi, mài hiệu ứng và giặt đặc biệt không chỉ giúp làm mềm vải mà còn tạo ra những chi tiết độc đáo, phù hợp với xu hướng thời trang hiện đại, đồng thời giữ được nét đặc trưng của chất liệu denim.
Quá trình thiết kế và sản xuất do nhóm sinh viên được thực hiện một cách tỉ mỉ, từ khâu thu gom, phân loại đến việc sáng tạo mẫu mã sao cho tối ưu từng mảnh vải vụn, mang lại hiệu quả sử dụng tối đa mà vẫn giữ được sự hài hòa về màu sắc và hình khối. Bộ sưu tập “Whisper” không chỉ thể hiện sự sáng tạo mà còn minh chứng cho tinh thần trách nhiệm với môi trường của thế hệ trẻ, khi biến những mảnh vụn tưởng chừng vô giá trị thành những sản phẩm thời trang đầy sức sống và ý nghĩa.
Hình 4. Bộ sưu tập thời trang “Whisper” của nhóm sinh viên K63 và K64, Viện Dệt may - Da giày và Thời trang - Đại học Bách khoa Hà Nội
Nguồn: Đại học Bách Khoa Hà Nội (HUST)
Những sản phẩm này đã nhận được sự đánh giá cao không chỉ từ giới chuyên môn mà còn từ cộng đồng yêu thời trang bền vững, góp phần lan tỏa thông điệp bảo vệ môi trường và phát triển bền vững trong ngành công nghiệp thời trang Việt Nam
Không chỉ dừng lại ở các hoạt động sáng tạo tại Đại học Bách Khoa Hà Nội, nhiều trường đại học khác trong lĩnh vực thiết kế thời trang cũng đang từng bước đưa các môn học và dự án thực hành gắn liền với xu hướng bền vững. Tại Trường Đại học Công nghiệp Dệt May Hà Nội, môn học Tạo hình trên vải đã trở thành một nền tảng quan trọng, giúp sinh viên khám phá và phát huy khả năng sáng tạo với chất liệu, trong đó có cả vật liệu tái chế
Môn học Tạo hình trên vải đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy thời trang tái chế, bởi đây là một trong những lĩnh vực cho phép sinh viên trực tiếp thực hành các kỹ thuật sáng tạo trên chất liệu có sẵn – đặc biệt là vải vụn, vải thừa hoặc vật liệu tái chế. Thay vì sử dụng các loại vải mới, sinh viên được khuyến khích khai thác vẻ đẹp từ những chi tiết không hoàn hảo, tái cấu trúc lại chất liệu thông qua các kỹ thuật như xếp lớp, chắp vá, tước sợi, gấp nếp, thêu, đính kết, v.v.
Việc học và áp dụng các kỹ thuật tạo hình trên chất liệu tái chế giúp sinh viên:
Tăng khả năng sáng tạo và tư duy linh hoạt, vì phải làm việc với vật liệu không đồng nhất, kích thước giới hạn và màu sắc ngẫu nhiên.
Hình thành thói quen tiết kiệm và tôn trọng vật liệu, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào nguyên liệu mới.
Nâng cao kỹ năng xử lý bề mặt và biến những mảnh vải tưởng chừng vô giá trị thành sản phẩm có giá trị thẩm mỹ cao, phù hợp với các xu hướng thời trang nghệ thuật, thời trang bền vững
Nhuộm vải: Sinh viên có thể sử dụng kỹ thuật nhuộm thủ công như tie-dye, nhuộm loang hoặc nhuộm tự nhiên từ thực vật để tái tạo màu sắc cho vải cũ, làm mới diện mạo sản phẩm
Vẽ trên vải: Những họa tiết vẽ tay trực tiếp trên chất liệu giúp biến những mảnh vải đơn điệu hoặc có khuyết điểm trở nên sinh động, mang đậm dấu ấn cá nhân.
In và ép nhiệt họa tiết: Tái sử dụng hình ảnh, họa tiết in từ vật liệu cũ hoặc sáng tạo mới, tăng tính nghệ thuật cho trang phục
Thêu và đính kết: Giúp che khuyết điểm, đồng thời tạo điểm nhấn thủ công tinh tế cho sản phẩm tái chế
Hình 5. Kỹ thuật thay đổi bề mặt vải. Nguồn: Trường Đại học Công Nghiệp Dệt May Hà Nội (HTU)
Với việc ứng dụng các kỹ thuật xử lý bề mặt không chỉ giúp khắc phục nhược điểm vốn có của vật liệu tái chế như bạc màu, lỗi vải, mà còn góp phần tạo nên bản sắc thiết kế riêng, phù hợp với xu hướng thời trang cá tính, thủ công và bền vững hiện nay
Từ nền tảng kiến thức và kỹ năng được trang bị trong môn học Tạo hình trên vải, nhiều sinh viên đã chủ động áp dụng vào thực tế qua các dự án cá nhân sáng tạo. Sinh viên Hà Kế Toàn (Trường Đại học Công nghiệp Dệt May Hà Nội) là một trong những ví dụ tiêu biểu. Với mong muốn tận dụng thời gian rảnh hiệu quả, tiết kiệm chi phí và thể hiện tinh thần trách nhiệm với môi trường, Toàn đã nảy ra ý tưởng tái chế quần áo cũ – đặc biệt là đồ jean thành những sản phẩm thời trang độc đáo mang phong cách riêng. Nguồn nguyên liệu mà bạn sử dụng chủ yếu từ hơn 4.000 sinh viên trong trường, tận dụng quần áo jean cũ không còn sử dụng.
Các sản phẩm tái chế rất phong phú như: quần, áo, váy, balo, túi xách, túi đựng điện thoại, mũ,... mỗi sản phẩm đều mang tính thủ công, độc đáo và không trùng lặp. Quy trình sản xuất gồm: thu gom → làm sạch → thiết kế → cắt may → trang trí. Một sản phẩm đơn giản như ví hoặc balo nhỏ có thể hoàn thành trong 4–5 tiếng, trong khi sản phẩm phức tạp có thể mất đến 1–2 ngày.
Theo Hà Kế Toàn, sử dụng đồ jean tái chế thay vì mua hàng thùng giá rẻ không chỉ giúp kéo dài vòng đời sản phẩm mà còn giảm thiểu đáng kể lượng rác thải vải, khí thải nhà kính, và góp phần giảm tốc độ biến đổi khí hậu. Đây là một hành động thiết thực, phù hợp với tinh thần thiết kế thời trang gắn liền với phát triển bền vững.
Hình 6. Bạn Hà Kế Toàn DHTT2-K3 sinh viên trường Đại học Công Nghiệp Dệt May Hà Nội. Nguồn (HTU)
Những sáng kiến cá nhân như của sinh viên Hà Kế Toàn cho thấy tiềm năng và sự nhạy bén của thế hệ trẻ đối với xu hướng thiết kế bền vững. Tuy nhiên, phần lớn các hoạt động tái chế hiện nay tại Việt Nam vẫn chủ yếu dừng ở quy mô nhỏ lẻ, mang tính thử nghiệm hoặc cá nhân. Mặc dù vậy, hiện tượng ứng dụng vật liệu tái chế ở Việt Nam vẫn mang tính chất rời rạc, chưa hình thành được chuỗi sản xuất - phân phối - tiêu dùng hoàn chỉnh. Những khó khăn mà các nhà thiết kế và doanh nghiệp gặp phải bao gồm:
Nguồn nguyên liệu tái chế còn hạn chế và không ổn định, thiếu tiêu chuẩn về chất lượng, độ bền, khả năng ứng dụng.
Chi phí tái chế cao hơn vật liệu thông thường, do công nghệ xử lý trong nước chưa phát triển mạnh, phụ thuộc nhiều vào công nghệ nhập khẩu.
Thiếu nhận thức từ phía người tiêu dùng, khi phần lớn khách hàng vẫn ưa chuộng sản phẩm giá rẻ, thiết kế thời trang nhanh mà chưa quan tâm nhiều đến yếu tố môi trường hay đạo đức sản xuất.
Chưa có chính sách hỗ trợ thiết thực từ phía nhà nước dành cho các doanh nghiệp hoặc tổ chức theo đuổi định hướng thời trang bền vững.
Tuy còn gặp nhiều rào cản, nhưng thực tế cho thấy thị trường thời trang tái chế ở Việt Nam đang phát triển. Việc tận dụng vật liệu thừa trong sản xuất công nghiệp dệt may (như vải vụn, sợi ngắn) hay từ quần áo cũ trong cộng đồng dân cư không chỉ có ý nghĩa về môi trường mà còn mở ra những tiềm năng mới về mặt thẩm mỹ, phong cách sống và giá trị văn hóa.
3. KẾT LUẬN: Việc ứng dụng vật liệu tái chế trong thiết kế thời trang tại Việt Nam đang dần trở thành một hướng đi tiềm năng trong bối cảnh yêu cầu phát triển bền vững ngày càng được đặt lên hàng đầu. Từ nghiên cứu lý thuyết đến khảo sát thực tiễn, có thể thấy rằng các loại vật liệu như polyester tái chế, vải denim cũ, sợi sinh học hay những nguyên liệu tưởng chừng không liên quan như nilon, giấy báo... đang được nhiều nhà thiết kế trong nước khai thác theo những cách đầy sáng tạo và mới mẻ.
Tuy vậy, phần lớn các hoạt động tái chế hiện nay vẫn mang tính nhỏ lẻ, tự phát và chưa hình thành hệ sinh thái hoàn chỉnh để hỗ trợ sản xuất và tiêu dùng bền vững. Những thách thức về công nghệ xử lý, chi phí nguyên liệu, thiếu chính sách hỗ trợ cùng với hạn chế trong nhận thức của người tiêu dùng là những rào cản lớn mà ngành thời trang Việt Nam cần vượt qua nếu muốn chuyển mình theo hướng bền vững. Nghiên cứu này góp phần hệ thống hóa lại hiện trạng, đồng thời nhấn mạnh vai trò của nhà thiết kế trong việc lựa chọn chất liệu có trách nhiệm và định hình xu hướng tiêu dùng thân thiện với môi trường. Việc phát triển thời trang từ vật liệu tái chế không chỉ là một giải pháp về môi trường mà còn là cơ hội để thể hiện bản sắc sáng tạo, tinh thần đổi mới và giá trị xã hội trong sản phẩm thời trang.
Từ những kết quả đã phân tích, nghiên cứu đề xuất một số hướng khuyến nghị: cần đẩy mạnh công tác truyền thông – giáo dục về thời trang bền vững; tăng đầu tư vào công nghệ xử lý vật liệu tái chế; và đặc biệt, xây dựng các cơ chế chính sách cụ thể hỗ trợ các cá nhân, tổ chức theo đuổi mô hình thiết kế xanh tại Việt Nam.
TÀI KIỆU THAM KHẢO