Ngô Thị Thu Giang
Giảng viên Khoa Tin học - Ngoại ngữ
1. Đặt vấn đề
Trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành một phần không thể thiếu trong ngành giáo dục, mang đến những đột phá trong giảng dạy và học tập. AI tạo ra những phương thức giảng dạy và học tập mới, AI trong giáo dục không chỉ cải thiện chất lượng giảng dạy mà còn giúp các tổ chức giáo dục hoạt động hiệu quả hơn, tập trung vào việc cung cấp kiến thức chính xác và kịp thời đến người học. Muốn làm đuợc điều đó, giảng viên không những phải trang bị cho bản thân những kĩ năng ứng dụng công nghệ thông tin thông thường mà còn luôn cập nhật các xu huớng công nghệ mới. Ðây có thể là một buớc đột phá, giúp giảng viên tạo nên những sản phẩm công nghệ thông tin đầy mới mẻ, hấp dẫn, hỗ trợ dạy học trực quan cho bài giảng của mình. Một trong các xu hướng công nghệ được người dùng đón nhận tích cực đó là công nghệ làm video ngắn có sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo AI.
Hiện tại, trí tuệ nhân tạo (AI) nổi lên như một giải pháp hữu hiệu. Với khả năng tự động hóa nhiều công đoạn sản xuất, từ tạo kịch bản, dựng phim, đến thêm hiệu ứng, AI giúp tiết kiệm đáng kể thời gian và chi phí, đồng thời tăng cường tính sáng tạo và đa dạng cho các video ngắn mà phương pháp làm video truyền thống chưa làm được. Đây cũng là xu hướng của giới trẻ nói chung và sinh viên nói riêng, thường quan tâm và thích theo dõi các sự kiện, hoạt động dưới dạng các video ngắn. Vì vậy bài viết này tác giả đề muốn xuất mô hình ứng dụng ChatGPT và một số công cụ AI khác để tạo dựng video ngắn hỗ trợ giảng dạy các hàm trong Microsoft Excel.
2. AI và ứng dụng thiết kế video
2.1. Khái niệm về AI trong sản xuất Video [1]
AI (Artificial Intelligence) hay còn gọi là trí tuệ nhân tạo, là công nghệ mô phỏng tư duy và quá trình học hỏi của con người cho các thiết bị máy móc, đặc biệt là những hệ thống máy tính.
Trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực làm video là việc sử dụng các thuật toán và công nghệ AI để tạo, chỉnh sửa và tối ưu hóa video. AI có khả năng phân tích dữ liệu, nhận diện hình ảnh và âm thanh, tự động hoá các công đoạn sản xuất video như quay phim, chỉnh sửa, và thậm chí tạo ra các video mới từ văn bản hoặc dữ liệu thô.
Ưu điểm khi ứng dụng AI làm video
+ Nâng cao chất lượng video
+ Tiết kiệm thời gian và chi phí
+ Tăng cường khả năng sáng tạo
+ Dễ dàng sử dụng và điều chỉnh khi dùng
+ Tự động hóa phụ đề và dịch thuật
2.2. Một số công cụ AI để thiết kế video
2.2.1. Công cụ AI giúp lên kịch bản video
- Chat GPT: là ứng dụng AI quen thuộc và phổ biến, được phát triển từ mô hình GPT 3.5 của công ty OpenAI. Công cụ AI làm video này nhận lệnh từ người dùng, sau đó xây dựng dàn ý dựa trên các thuật toán tổng hợp thông tin. Đặc biệt, chat GPT có khả năng thay đổi giọng văn linh hoạt, phù hợp với nhiều thể loại kịch bản khác nhau. NGười sử dụng nhập câu lệnh càng chi tiết, Chat GPT càng đưa ra kết quả cụ thể và sát với yêu cầu.
- Smodin: Phần mềm Smodin sử dụng trí tuệ nhân tạo để tạo nội dung video thông qua câu lệnh đầu vào từ người dùng. Đây không chỉ là tool sử dụng trí tuệ nhân tạo để sáng tạo kịch bản, mà còn là một công cụ đa năng có thể kiểm tra đạo văn và sửa ngữ pháp cho nhiều ngôn ngữ khác nhau. Nó cũng có khả năng trích xuất văn bản từ các hình ảnh, chuyển đổi tệp PDF thành văn bản, và thậm chí có thể được điều khiển bằng giọng nói để tạo nội dung chữ viết.
2.2.2. Một số công cụ thiết kế video [1]
- FPT AI (https://fpt.ai/vi) Hoặc Kreado AI (https://www.kreadoai.com/) là một website miễn phí giúp chuyển văn bản thành giọng nói.
- Adobe express (https://www.adobe.com/express/create/video/animation) để tạo hình ảnh cho video. Adobe express có các tính năng như: chỉnh sửa hình ảnh, xóa nền, cho phép nguời dùng tạo ra các hoạt hình chuyển động, đồ họa tương tác,...
- Canva (https://www.canva.com/) là công cụ đa năng, cùng kho tài nguyên khổng lồ và nhiều template đuợc thiết kế sẵn, giúp nguời dùng sáng tạo video với các hình ảnh sinh động, hấp dẫn.
Ngoài một số website ở trên, một số ứng dụng có khả năng tạo hình ảnh như: Capcut, Invideo.io, Viva Video, Inshot,…
+ CapCut. Đây là công cụ tạo video bằng AI do ByteDance, công ty đứng sau TikTok, phát triển. Ứng dụng này cho phép người dùng chỉnh sửa, cắt ghép, và thêm các hiệu ứng âm nhạc cũng như văn bản vào video với nhiều tính năng phong phú, mang lại sự sáng tạo không giới hạn để tạo ra những video độc đáo. Hơn nữa, CapCut tích hợp trí tuệ nhân tạo AI để nâng cao chất lượng video và âm thanh, đảm bảo sản phẩm của bạn luôn hoàn thiện. Ứng dụng cũng hỗ trợ xuất video ở nhiều định dạng khác nhau, tạo điều kiện thuận lợi để bạn chia sẻ nội dung trên nhiều nền tảng khác nhau.
+ Invideo.io: là nền tảng tạo video bằng trí tuệ nhân tạo AI, nổi bật với tính dễ sử dụng và tích hợp nhiều tính năng phong phú. Invideo.io cung cấp hơn 4000 mẫu video và 50 chủ đề đa dạng, hỗ trợ nhiều thể loại khác nhau. Bạn có thể dễ dàng nhập văn bản hoặc chuyển đổi từ file PDF. Ngoài ra, phần mềm còn cho phép chọn giọng nói, âm nhạc và hiệu ứng theo sở thích để cá nhân hóa video của mình.
Với các công cụ thiết kế video ở trên, người dùng có thể bản miễn phí nếu video có độ dài <10 giây, nếu video có độ dài >10 giây thì phải dùng bản mất phí để làm video.
2.3. Ứng dụng công cụ trí tuệ nhân tạo để thiết kế video
2.3.1. Trình tự thiết kế Video
Sau khi nghiên cứu lý thuyết tác giả đề xuất trình tự ứng dụng AI thiết kế Video tự động gồm 3 nội dung chính.
Hình 1. Trình tự thiết kế video
Phần chuẩn bị
Ở nội dung này, người dùng xác định mục tiêu thiết kế video; từ đó sử dụng công cụ AI hỗ trợ xây dựng chủ đề và nội dung cho từng chủ đề. Đồng thời người dùng phải lựa chọn công cụ AI phù hợp để thiết kế Video.
Phần thiết kế
- Bước 1: Xây dựng kịch bản chi tiết cho từng nội dung
Ứng với mỗi nội dung trên, sử dụng ChatGPT để xây dựng kịch bản chi tiết và đưa ra các gợi ý về hình ảnh, video liên quan đến nội dung cần thiết kế. Người dùng căn cứ kịch bản đó để bổ sung, chỉnh sửa, hoàn thiện phù hợp với nội dung của video.
- Bước 2: Tạo giọng nói cho nhân vật
Sử dụng FPT AI (https://fpt.ai/vi) hoặc Kreado AI (https://www.kreadoai.com/) để chuyển văn bản thành giọng nói. Sau buớc đăng nhập đơn giản, thực hiện lần luợt các thao tác: Ðiền nội dung cần tạo giọng nói vào khung “Nội dung”; Lựa chọn giọng nói; Tùy chỉnh tốc độ nói và tải về máy. Như vậy, nguời dùng nhanh chóng có một file âm thanh giọng nói đuợc tạo ra từ AI.
- Bước 3: Tạo bối cảnh, nhân vật cho video
Khi đã có các file âm thanh lời thoại của các nhân vật theo kịch bản, tiến hành xây dựng bối cảnh, nhân vật hiện lên như ngoài đời thật nhằm phát huy tối đa các giác quan, giúp người học hứng thú với bài học, khắc sâu, vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Có thể sử dụng Adobe express (https://new.express.adobe.com/tools/animate-from-audio) để tạo hình ảnh cho video.
Adobe express có các tính năng như: chỉnh sửa hình ảnh, xóa nền, cho phép nguời dùng tạo ra các hoạt hình chuyển động, đồ họa tương tác,... Ngoài ra, sử dụng Canva (https://www.canva.com/) là công cụ đa năng, cùng kho tài nguyên khổng lồ và nhiều template đuợc thiết kế sẵn, để sáng tạo video với các hình ảnh sinh động, hấp dẫn. Hoặc người dùng có thể sử dụng một trong các công cụ sau:
+ CapCut là một trong số ứng dụng có thể tạo các hình ảnh hấp dẫn với nhiều tài nguyên mà nhà sản xuất cung cấp.
+ Clipchamp là một nền tảng miễn phí. Nó cung cấp một kho tàng template video sẵn sàng để dễ dàng tạo ra những sản phẩm độc đáo của riêng mình. Ứng dụng này cung cấp đầy đủ tuỳ chọn về phông chữ, bộ lọc, hiệu ứng chuyển tiếp,… đa dạng, dễ dàng sử dụng.
+ Viva Video cho phép tạo nhiều nội dung học tập đa phuong tiện, bao gồm video huớng dẫn, bài giảng trực tuyến và dự án nghiên cứu dựa vào những tài nguyên có sẵn để có hình ảnh mong muốn.
+ Sử dụng InShot để tạo nội dung học tập đa phương tiện, bao gồm video bài giảng và thuyết trình hay chia sẻ dự án.
Phần hoàn thiện:
Đây là phần cuối cùng để kết nối các file âm thanh vào video ở phần thiết kế tạo thành một video hoàn chỉnh bằng một số công cụ ứng dụng như Capcut, canva…mục đích để hiệu chỉnh video trở nên đẹp mắt và đồng thời kiêm tra các lỗi và chỉnh sửa trước khi xuất video.
2.2.2 Ứng dụng AI thiết kế Video ngắn về các hàm trong Microsoft excel
a. Phần chuẩn bị
- Xác định mục tiêu thiết kế: Thiết kế hệ thống video giới thiệu về các hàm trong Microsoft Excel nhằm tăng tính chủ động, tạo sự hứng thú cho sinh viên trong quá trình tự học học phần tin học đại cương
- Xác định chủ đề và nội dung cho từng chủ đề: Truy cập ChatGPT.com, gõ câu lệnh: “Hãy xây dựng chủ đề làm video giới thiệu các hàm trong Microsoft Excel”. Kết quả ChatGPT đưa ra các chủ đề và nội dung cho từng chủ đề như sau
Hình 2. Kịch bản chi tiết
- Lựa chọn công cụ thiết kế: Ðể thiết kế video nhanh chóng, thuận lợi và tiết kiệm tối đa chi phí, lựa chọn sử dụng các phiên bản miễn phí của các ứng dụng gồm: Chat GPT 3.5, FPT AI, CapCut. Ðối với ứng dụng Canva, cần dang kí tài khoản Canva Edu dể sử dụng không giới hạn các tính nang của ứng dụng này mà không mất phí.
b. Phần thiết kế
Bước 1: Xây dựng kịch bản chi tiết cho từng nội dung
Truy cập ChatGPT.com, gõ câu lệnh yêu cầu ChatGPT xây dựng kịch bản. Ví dụ: “Hãy xây dựng bản viết chi tiết cho chủ đề về các hàm dành cho người mới bắt đầu”. Kết quả ChatGPT đưa ra gợi ý kịch bản chi tiết cho chủ đề: "Các hàm dành cho người mới bắt đầu trong Microsoft Excel", sau đó người dùng có thể bổ sung, chỉnh sửa để hoàn thiện kịch bản
1. Mở đầu
"Xin chào các bạn! Nếu bạn mới bắt đầu làm quen với Excel, đây là video dành cho bạn. Hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu những hàm cơ bản nhất, giúp bạn dễ dàng xử lý dữ liệu và tăng hiệu quả công việc. Hãy cùng bắt đầu nhé!"
2. Giới thiệu các hàm cơ bản
2.1. Hàm SUM() - Tính tổng
"Đầu tiên, chúng ta có hàm SUM, dùng để tính tổng giá trị trong một phạm vi ô. Ví dụ: Tính tổng điểm của một thí sinh, bạn chỉ cần gõ =SUM(B2:D2) và nhấn Enter. Kết quả sẽ hiện ra ngay lập tức!"
2.2. Hàm AVERAGE() - Tính trung bình
"Tiếp theo, chúng ta có hàm AVERAGE, dùng để tính giá trị trung bình. Trong bảng điểm này, bạn có thể dùng hàm =AVERAGE(B2:D2) để tính điểm trung bình cho học sinh. Thật dễ dàng, phải không nào?"
2.3. Hàm MIN() và MAX() - Tìm giá trị nhỏ nhất/lớn nhất (2:30 - 3:30)
"Đôi khi, bạn muốn biết giá trị lớn nhất hay nhỏ nhất trong một danh sách. Để làm điều đó, hãy dùng hàm MAX() để tìm điểm cao nhất và MIN() để tìm điểm thấp nhất. Ví dụ: Trong cột này, tôi dùng =MAX(B2:D2) và =MIN(B2:D2)."
2.4. Hàm COUNT() và COUNTA() - Đếm số ô
-
Cảnh quay:
-
Hiển thị danh sách tên học sinh, một vài ô trống, và thêm cột tổng số môn có điểm.
-
Nhập công thức =COUNT(B2:D2) và =COUNTA(A2:A10).
-
Lời dẫn:
"Hai hàm COUNT và COUNTA cũng rất hữu ích. Hàm COUNT() dùng để đếm số ô chứa giá trị số, còn COUNTA() đếm tất cả các ô có dữ liệu, bao gồm chữ, số và ngày. Ví dụ, trong danh sách này, tôi dùng =COUNT(B2:D2) để đếm số môn có điểm và =COUNTA(A2:A10) để đếm số học sinh có tên."
3. Áp dụng thực tế
-
Cảnh quay:
-
Hiển thị bảng lương nhân viên với cột "Lương cơ bản", "Thưởng", "Tổng lương", "Lương trung bình".
-
Thực hành các hàm đã học để hoàn chỉnh bảng.
-
Lời dẫn:
"Sau đây chúng ta sẽ vận dung các hàm cơ bản này vào thực tế. Ví dụ, trong bảng lương cho nhân viên, bạn có thể tính tổng lương bằng hàm SUM, tính trung bình lương bằng hàm AVERAGE, hoặc tìm mức thưởng cao nhất bằng hàm MAX. Điều này sẽ giúp bạn tiết kiệm rất nhiều thời gian."
4. Mẹo và lưu ý
"Một mẹo nhỏ dành cho bạn: Hãy sử dụng phím tắt Alt + = để tự động chèn hàm SUM vào ô đang chọn. Điều này cực kỳ tiện lợi khi bạn làm việc với nhiều dữ liệu."
5. Kết thúc
"Hy vọng video này đã giúp bạn làm quen với các hàm cơ bản trong Excel. Đừng quên luyện tập để sử dụng chúng thành thạo hơn. Nếu bạn thích video này, hãy nhấn thích, chia sẻ và đăng ký kênh để không bỏ lỡ những bài học tiếp theo. Hẹn gặp lại các bạn!"
Lưu ý sản xuất:
-
Sử dụng font chữ rõ ràng để chú thích công thức.
-
Phóng to từng công thức khi giải thích để người xem dễ nhìn.
-
Thêm hiệu ứng highlight vùng dữ liệu khi thao tác.
- Bước 2: Tạo giọng nói cho nhân vật
Khi đã có kịch bản cụ thể, truy cập ứng dụng FPT AI để tạo giọng nói cho nhân vật. Ở buớc này, tiến hành viết câu thoại của các nhân vật theo kịch bản đã có vào khung “nội dung”. Lựa chọn giọng đọc và tốc độ đọc phù hợp với từng nhân vật theo mong muốn.
Hình 3 - Giao diện tạo giọng nói
Buớc 3: Tạo bối cảnh, nhân vật cho video [2]
Trong bài viết này, tác giả sử dụng Adobe express) để tạo các video bài giảng.
+Truy cập địa chỉ https://new.express.adobe.com/tools/animate-from-audio
+Chọn kích cỡ, bố cục cho video của mình tại mục Size. Thường chọn định dạng video phổ biến như 16:9 hay 9:16, 1:1.
+ Chọn Background/ Tải những đoạn âm thanh có sẵn được tạo ở bước 2.
+ Chỉnh sửa và sử dụng video
Hình 4 - Giao diện thiết kế video ngắn trong Adobe express
Phần hoàn thiện
Buớc 1: Kiểm tra, sửa chữa
Kiểm tra và điều chỉnh đoạn âm thanh với thời luợng, hiệu ứng sao cho phù hợp với nội dung của đoạn video.
Buớc 2: Xuất video
Sau khi hoàn tất chỉnh sửa video, click vào biểu tuợng “Download” trong giao diện ứng dụng để xuất video có ứng dụng AI.
KẾT LUẬN
Nền tảng video ngắn đã trở thành một phần quan trọng của cuộc sống trực tuyến của nhiều người trẻ, trong đó có cả sinh viên đại học Công nghiệp Dệt May Hà Nội. So với các nền tảng truyền thông xã hội khác, nền tảng video ngắn thu hút người dùng bằng nội dung ngắn gọn, giải trí và dễ tiếp cận. Với mục đích tạo hệ thống các tài nguyên học tập dưới dạng các video ngắn cho học phần tin học đại cương, thông qua bài viết này tác giả đề xuất tiến trình xây dựng dựng video ngắn sử dụng công cụ ChatGPT và một số các ứng dụng AI khác để hỗ trợ thiết kế các video ngắn về sử dụng các hàm trong Micosoft Excel. Tiến trình bao gồm 3 phần chính: Phần chuẩn bị, Phần thiết kế và Phần hoàn thiện, Trong đó sử dụng ChatGPT để đề xuất các chủ đề và xây dựng kịch bản cho tiết cho các chủ đề đưa ra; sử dụng công cụ FPT AI để tạo giọng nói và sử dụng Adobe express để tạo các video hoạt hình ngắn.
Tài liệu tham khảo
[1]. “9 nền tảng làm AI phổ biến”, truy cập từ https://careers.langmaster.edu.vn/ung-dung-ai-lam-video
[2] “Hướng dẫn làm nhân vật hoạt hình cử động với adobe-express”,truy cập từ https://nghecongso.com/huong-dan-lam-nhan-vat-hoat-hinh-cu-dong-voi-adobe-express/