Bùi Thị Phượng
Ứng dụng kỹ thuật đồ họa trong thiết kế trang phục cho thanh niên là xu hướng khá mới ở Việt Nam, nó cho phép rút ngắn thời gian cũng như các công đoạn kỹ thuật thủ công, mặt khác việc ứng dụng kỹ thuật đồ họa cho trang trí thời trang sẽ mang đến những hiệu quả thẩm mỹ hiện đại, tiện dụng và giá cả hợp lý.
Từ khóa: Đồ họa ứng dụng trong thiết kế trang phục
Thiết kế đồ họa cho thời trang có tính đặc thù riêng biệt, khác với các sản phẩm còn lại của các ngành thuộc mỹ thuật công nghiệp. Vì thế rất cần nghiên cứu về đồ họa nói chung và đặc biệt là đồ họa cho trang phục nói riêng để giúp cho hoạ sĩ thiết kế sáng tạo ra những sản phẩm thời trang phong phú về kiểu dáng, đa dạng về kết cấu nhưng vẫn đảm bảo tính nguyên lý riêng của thời trang [1]
Thiết kế cho các sản phẩm đòi hỏi các nhà thiết kế thời trang phải nắm vững các yếu tố mỹ thuật, đồ họa và kỹ thuật trong thiết kế trang phục để tạo ra được sản phẩm đạt chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu thị trường
1. Đặc điểm thanh niên
Trong mỗi lĩnh vực hoạt động khác nhau, thanh niên có những xu hướng khác nhau. Nhưng về đặc điểm chung mà nói, thanh niên ngày nay thích hoạt động tập thể. Trong hoạt động tập thể, thanh niên tìm thấy niềm vui, họ luôn được trao đổi những tâm tư, tình cảm với nhau. Tuổi trẻ thường yêu cái mới, thích cái vui, chuộng cái đẹp. Song sự thỏa mãn về cái mới, cái vui, cái đẹp lại không chỉ do điều kiện sinh lý tự nhiên mà có, còn mang tính chất giai cấp, xã hội, dân tộc nhất định. Bản thân thanh niên cũng là hiện thân của cái đẹp, bản thân cũng luôn muốn đổi mới. Vì thế thanh niên rất dễ rung động trước cái mới, cái đẹp, nó vừa đáp ứng về mặt thể chất tâm hồn tuổi trẻ, lại vừa phù hợp với yêu cầu muốn cải tạo xã hội[2]
2. Đặc điểm về trang phục của thanh niên
Trang phục của thanh niên cũng vô cùng phong phú, đa dạng. Mỗi người có một cách ăn mặc khác nhau.
Trên thực tế, thanh niên là tầng lớp trẻ giàu trí tưởng tượng, có nhiều sáng tạo trong việc cải tiến các kiểu mốt của nước ngoài rất phù hợp với đặc tính và dáng vóc của người Việt. Song, đâu đó vẫn còn có hiện tượng tuỳ tiện trong cách ăn mặc khi ra đường, đến trường, đến công sở hoặc nơi đông người làm cho mốt bị lạm dụng. Ví dụ như những bài báo gần đây có đăng việc lạm dụng phê phán câu chuyện của những hệ lụy từ áo gây sốc có lẽ còn dài khi những mẫu mới liên tục ra đời và một số bạn trẻ vẫn hào hứng "cập nhật" vào tủ quần áo của mình như Slogan trên áo của giới trẻ gây phản cảm với những câu "Không bao giờ bán đứng bạn bè nếu... chưa được giá", "Chả lo gì, chỉ lo già", "Chúng ta rồi cũng sẽ già, sẽ lên nóc tủ ngắm gà khỏa thân". "Bầu ơi thương lấy bí cùng, mai sau có lúc... nấu chung một nồi".
Xuất hiện ở châu Âu vào những năm 80 của thế kỷ trước, các nhà hoạt động xã hội in lên áo những thông điệp mang tính thời sự như: “Heal the World” (phản đối chiến tranh), “Life is beautiful” (cuộc sống tươi đẹp)... Khi du nhập vào nước ta, áo slogan nhanh chóng nhận được sự ủng hộ của giới trẻ. Thoạt đầu những câu tiếng Việt rất có ý nghĩa như: “Hãy giữ gìn thành phố sạch đẹp”, “Hãy đội mũ bảo hiểm”, “Phản đối đào đường”, “Tôi ghét kẹt xe”... nhưng chỉ thời gian ngắn, các khẩu hiệu đã biến tướng trước trào lưu lạ đời, nhiều bạn trẻ đua nhau chọn cho mình một hoặc nhiều chiếc áo thun với những dòng slogan khác người để chứng tỏ mình không bị lỗi thời. Cùng với sự phát triển ồ ạt của dịch vụ in ấn và “gu” thẩm mỹ lạ lùng, ngày càng có nhiều câu slogan loạn ngôn ra đời và gây ra rất nhiều hậu quả cho chính bản thân người mặc và xã hội. Tuy nhiên đó là hiện tượng nhỏ một số bạn trẻ adua theo bạn bè muốn nổi bật khiến mọi người chú ý. Nhưng đúng như quy luật vốn có của nó. Thanh niên ngày nay nhận biết rõ tác dụng của mốt, họ hiểu mốt là sáng tạo, là một loại hình văn hoá đặc biệt của xã hội văn minh, là yêu cầu của nếp sống văn minh lịch sự, là thị hiếu thẩm mỹ. Do đó, thời trang đã thu hút được sự chú ý của đông đảo thanh niên. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường, lĩnh vực thời trang ở nước ta cũng đang trên đà khởi sắc và phát triển. Nó đánh dấu một bước chuyển mới trong sinh hoạt văn hoá tinh thần của thanh niên, đồng thời chứng minh sự mong muốn giao lưu hoà nhập với thế giới trong lĩnh vực này.
3. Giải pháp ứng dụng các yếu đồ họa trong thiết kế trang phục
3.1 Giải pháp lấy ý tưởng từ kiến trúc nội thất
Một điển hình cho nguồn gốc sáng tác thời trang là lấy ý tưởng từ kiến trúc và nội thất. Như chúng ta đã biết trong thiết kế thời trang có tồn tại một mối quan hệ giữa đặc điểm kiến trúc, nội thất. Mối quan hệ này được thể hiện trong việc giữa những đặc điểm của công trình kiến trúc với đặc điểm của một bộ trang phục được tạo nên những điểm chung, được thể hiện trong sự thống nhất của xử lý hình tượng, sự tương đồng về kiểu dáng, sơ đồ nguyên tắc chia cắt bên trong.
Nhà thiết kế của thiết kế Mary Katrantzou, HiLạp muốn thể hiện sự sáng tạo hình, nét yếu tố đồ họa trang trí nội thất trong trang phục. Bộ sưu tập của cô như là một trò chơi của các giác quan, với các mô hình bắt mắt độc đáo. Những mảng màu chạy dọc ngang sặc sỡ với những chi tiết mang màu sắc của đồ họa kỹ thuật số đã tạo ra ấn tượng riêng bộ thời trang mang phong cách của một người có chuyên môn lĩnh vực đồ họa. Những hình phẳng khỏe khoắn được kết hợp với những mô típ cong dưới váy, hay ngang hông đã tạo nên sự thăng bằng nữ tính. Phom dáng, bố cục trang phục được thể hiện chắc chắn. Họa tiết trang trí tạo nên tổng thể một bộ thời trang mang đậm phong cách hiện đại.
Hình 1. Mẫu thiết kế của thiết kế Mary Katrantzou ( HiLạp)
3.2. Giải pháp lấy ý tưởng từ chất liệu in họa tiết trên vải
Chất liệu vải được in hình, nét mảng miếng đồ họa và màu sắc hai yếu tố kết hợp tạo nên sản phẩm trang phục. Màu sắc như đã phân tích nó là sự pha trộn từ các màu cơ bản cùng sắc độ sáng tối của đen và trắng vì thế màu sắc là cái đã tồn tại. Màu sắc trong đồ họa trang phục cũng được củng cố nhờ chất liệu. Đặc tính của chất liệu phụ thuộc vào thành phần cấu tạo, cấu trúc đan bện và hoàn thiện gia công xử lý bề mặt…Hình
Hình 2 . Thiết kế Lauren McCalmon
3.3. Giải pháp lấy ý tưởng từ hội họa
Ngoài tính ứng dụng hội họa trong các ngành như nội thất, kiến trúc vv...thì thời trang cũng ứng dụng mảng nét đồ họa rất nhiều điển hình thời trang. Ngoài ra, chịu ảnh hưởng từ sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật ứng dụng trong công nghệ hóa học, kỹ thuật in họa tiết mảng nét đồ họa trên vải, trào lưu thẩm mỹ chịu ảnh hưởng của các bộ phim khoa học viễn tưởng và nghệ thuật pop art, trường phái bố cục kiểu Mondrian cũng là tiền đề cho hệ thống bảng màu lumineux ứng dụng trong thời trang phong cách futuristic (trường phái vị lai) sử dụng họa tiết geometric (mảng khối lập thể), optical (họa tiết hình học tạo hiệu ứng thị giác) với chất liệu latex, simili, sợi lycra cùng các chất liệu sợi tổng hợp tạo cảm giác phản quang khác
Hình 3 . Trường phái bố cục kiểu Mondrian
Tóm lại các tác giả đều có chung một nội dung tư tưởng sử dụng tiết tấu nhip điệu các yếu tố trong một bố cục được lặp lại. Những yếu tố hình, nét cần phải nối bật thì sẽ cần được nhấn mạnh. Sự tương phản về đường nét, hình dạng và kích thước làm nên ưu thế của một chi tiết so với tổng thể. Sự đồng nhất hoặc hài hòa tạo nên sự liên kết giữa các yếu tố trong một diện mạo. Nó là sự cân bằng phù hợp của tất cả các yếu tố để tạo nên 1 tổng thể dễ chịu. Sự đồng nhất được phản ảnh trong tổng thể hài hòa. Nó đạt được bằng cách sử dụng sự liên tục và hài hòa của mẫu thiết kế, sử dụng cùng màu sắc và cùng kỹ thuật.
4. Vận dụng các yếu tố trang trí đồ họa thiết kế trang phục thể thao cho lứa tuổi thanh niên
4.1. Nguyên tắc thiết kế
Trong thiết kế thời trang nói chung, thiết kế đồ họa trang phục nói riêng để ra đời một mẫu hay một bộ sưu tập cần bắt đầu bằng một nguồn tư liệu để nghiên cứu sáng tác. Người hoạ sĩ thiết kế có quyền sử dụng các phạm trù, các phương tiện thuộc các lĩnh vực, khía cạnh có liên quan đến cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của con người.
Xét một cách tổng thể, sáng tác trang phục dựa trên các yếu tố sau:
- Định hướng màu sắc thời trang quốc tế
Với thời trang, gam màu chính của quốc kỳ là một trong những sắc màu đồ họa chính trên trang phục
- Hình dáng và cấu trúc trang phục được dựa trên:
+ Đặc điểm nhân trắc thanh niên Việt Nam hiện đại
+ Xử lý chất liệu
- Sản phẩm thiết kế phải đảm bảo các tiêu chí cơ bản :
+ Tính hợp lý
+ Tính thẩm mỹ
+ Tính kinh tế
+ Tính độc đáo
Về mảng trang trí, phần ứng đặc trưng chính của đồ họa là mảng khối sắp xếp bố cục tự do tạo cho mảng nét trang trí có cảm giác mới lạ.Việc bố trí mảng nét được chắt lọc, đơn giản thay đổi tỷ lệ, kích thước nhằm tạo nên sự điểm nhấn trên trang phục.[3]
4.2. Bộ mẫu thiết kế
Hình 4: Ứng dụng quốc kỳ một số nước vào bộ thiết kế
Từ những qua điểm đã trình bày ở trên tác giả đã đưa ra 7 mẫu thiết kết trang phục thể thao ứng dụng mảng nét đồ họa trong quốc kỳ một số nước như CANADA, ENGLAND (Nước Anh), VIỆT NAM, TRIỀU TIÊN, JAPAN (Hải quân Nhật Bản) PUERTO RICO ( Puerto Rico một vùng quốc hải thuộc chủ quyền của Hoa Kỳ), USA (Mỹ) vào trang phục thể thao thanh niên .
Mẫu số 1: Quốc kỳ Canada
 Lá phong trong quốc kỳ; màu trắng xung quanh biểu tượng cho đất nước Canada rộng lớn được phủ trắng bởi tuyết, 2 phần màu đỏ ở hai bên tượng trưng cho Đại tây dương và Thái bình dương. Và để cường điệu hóa sự rộng lớn của Canada, trang phục được thiết kế với tỉ lệ 1:2, thay vì 2:3 như các nước khác. Lá phong thay đổi vào mua thu là mùa cây rừng thay lá, người Canada ví mình như lá phong để thể hiện sự kiện cường này. Trang phục trang trí lá phong bố cục lệnh nhưng vẫn cân đối về thị giác |
Hình 5: Ứng dụng quốc kỳ Canada |
Mẫu số 2: Quốc kỳ của Anh (Britain)
 Thường gọi là Union, Jack là biểu hiện của ba nước trong cùng một Vương quốc (Sovereign). Biểu hiệu trên cờ Liên hiệp Anh thể hiện ba chữ thập của ba vị thánh: Chữ thập đỏ của Thánh George, England, trên nền trắng. Gạch chéo trắng, hoặc còn gọi là chữ thập chéo (saltire) của Thánh Andrew, Scotland, trên nền xanh.Gạch chéo đỏ của Thánh partrick, Ai Len, trên nền trắng.Vì vậy trang phục được trang trí bố cục cân đối thể hiện sự tương quan về vị trí mức độ to nhỏ các yếu tố tạo hình trên 2 nửa khác nhau của cùng một tổng thể. Tính vẹn toàn của bố cục được diễn đạt bằng yếu mảng nét đồ họa được liên kết chặt chẽ theo quan hệ đối lập màu sắc hợp lý. |
Hình 6: Ứng dụng quốc kỳ England |
Tóm lại: Trang phục là một trong những hoạt động văn hóa rất sôi động, đa dạng với nhiều biến đổi hấp dẫn. Đời sống văn hóa- xã hội phát triển mạnh mẽ khiến cho tầng lớp thanh niên thích ứng nhanh với xu hướng thời trang, giới trẻ ngày càng có nhu cầu làm đẹp cao dẫn đến đòi hỏi cao hơn về thẩm mỹ trang phục. Yếu tố đồ họa là một mảng quan trọng trong thiết kế nhằm tạo nên một bố cục bộ trang phục đẹp. Một sản phẩm thời trang bao gồm nhiều yếu tố cấu thành, góp phần làm tăng thẩm mỹ, trong đó phải kể tới như: hoa văn, màu sắc, chất liệu, tỷ lệ….Sử dụng hài hòa các yếu tố này sẽ tạo nên những yếu tố đồ họa cho sản phẩm đạt hiệu quả thẩm mỹ cao.
- Giải pháp thiết kế các yếu tố trang trí đồ họa trong trang phục và đưa ra ứng dụng yếu tố đồ họa trên quốc kỳ các nước mang giá trị nền văn hóa một số nước đem đến một cái nhìn mới mẻ trong trang phục. Ngôn ngữ đồ họa là một trong những yếu tố quan trọng để tạo nên hình, nét, mảng trang trí của trang phục. Một trong những yếu tố đồ họa trang trí trên quần áo đó là kỹ thuật thêu, kỹ thuật vẽ lên vải… Các yếu tố đó kết hợp màu sắc và chất liệu sẽ tạo nên những tác phẩm đẹp và mang dấu ấn riêng cho ngành thời trang trong đồ họa.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
-
Trường Cao đẳng công nghiệp dệt may thời trang Hà Nội (2010), Đề cường Đồ họa Thời trang, Lưu hành nội bộ.
-
Viện nghiên cứu Dệt may (2008), Đề tài khảo sát số đo nhân trắc & xây dựng hệ thống kích thước cơ thể phục vụ thiết kế sản phẩm may cho nam nữ độ tuổi lao động và trẻ em.
-
Trường Cao đẳng công nghiệp dệt may thời trang Hà Nội (2006), Giáo trình Sáng tác mẫu, Lưu hành nội bộ.