-
Một diễn đạt bằng thành ngữ là diễn đạt như thế nào?
Làm thế nào bạn có thể học thành ngữ một cách dễ dàng khi một thành ngữ hoặc cách diễn đạt thành ngữ sẽ dựa trên một nhóm từ có nghĩa khác nhau tùy thuộc vào các ngữ cảnh khác nhau. Các từ có một ý nghĩa cụ thể trong nhóm từ chứ không phải trong từng từ riêng lẻ. Ví dụ, bạn không thể thay thế các từ trong cách diễn đạt tiếng Anh thông dụng sau: “this is a piece of cake” cho “this is a slice of cake”. Thành ngữ đầu tiên trong ngữ cảnh có nghĩa là một việc gì đó được làm rất dễ dàng, nhưng cụm từ thứ hai có nghĩa là một lát bánh mà bạn có thể ăn.
Thành ngữ cũng có thể thay đổi tùy thuộc vào nền văn hóa. Đây là lý do tại sao điều quan trọng là phải tìm hiểu ngữ cảnh, thay vì chỉ chăm chăm vào ý nghĩa diễn đạt bởi vì ở Vương quốc Anh, nó có thể có nghĩa khác so với Nam Phi, Úc hoặc thậm chí là Mỹ và Canada. Đôi khi một thành ngữ chỉ có một ý nghĩa cụ thể trong bối cảnh của một quốc gia chứ không phải ở một quốc gia nói tiếng Anh khác. Ví dụ, người Anh sẽ sử dụng cụm từ “ tuppence worth” còn người Mỹ sử dụng “2 cents worth”. Tuy có một số khác biệt nhưng cả hai đều có nghĩa chỉ một ý kiến được đưa ra hướng về một chủ đề thảo luận.
-
Tại sao lại cần học thành ngữ?
Các cách diễn đạt thành ngữ là một phần của mọi ngôn ngữ và hầu hết người bản ngữ sử dụng và học các thành ngữ một cách tự nhiên mà không cần phải nghĩ đến nghĩa bóng hay ẩn dụ của cách diễn đạt. Việc những người nói tiếng Anh không phải là người bản xứ cảm thấy khó học các thành ngữ là điều hiển nhiên vì họ không phải lúc nào cũng hiểu được ngữ cảnh cụ thể của một thành ngữ.
Ví dụ, nếu một người không phải người bản địa nghe thấy cụm từ “to show someone the ropes” hay “để chỉ cho ai đó những sợi dây thừng”
Làm sao bạn biết điều này nghĩa là dạy ai đó cách thực hiện một việc cụ thể?
Nếu bạn được cung cấp thông tin rằng cách diễn đạt này dựa trên hình ảnh chèo thuyền, trong đó các thủy thủ có kinh nghiệm dạy các thủy thủ mới làm quen với việc sử dụng dây thừng trên thuyền. Hiểu được ngữ cảnh này có thể giúp bạn nhận ra ý diễn đạt của nó dựa trên bối cảnh lịch sử và hình ảnh bạn nhìn thấy khi sử dụng cụm thành ngữ này.
Người ta ước tính rằng ngôn ngữ tiếng Anh có ít nhất 25 000 (hai mươi lăm nghìn) thành ngữ và chúng được sử dụng trong cả giao tiếp trang trọng và không trang trọng. Việc học tất cả các thành ngữ này và sử dụng chúng một cách tự nhiên trong cuộc trò chuyện có thể không ‘be a piece of cake’ hay 'dễ như ăn bánh', nhưng đó là một phần thiết yếu khi giao tiếp với người bản ngữ và người bản xứ.
Những cách diễn đạt này không thể tách rời các nhóm ngành như xã hội, kinh doanh, truyền thông và cuộc sống hàng ngày ở cả dạng viết và nói. Vì vậy, những người không phải là người bản ngữ nên học những cách diễn đạt này để giao tiếp hiệu quả hơn.
Học thành ngữ sẽ giúp bạn trở nên hiểu biết hơn và nhận thức tốt hơn về văn hóa và phong tục của người Anh. Tầm quan trọng của các cách diễn đạt thành ngữ cũng nằm ở chỗ nó là thói quen hàng ngày trong ngôn ngữ của người nói tiếng Anh bản xứ. Học cách diễn đạt thành ngữ của những người không phải là người bản ngữ giúp bạn thành thạo tiếng Anh hơn, giúp ngôn ngữ thứ hai hoặc ngoại ngữ của bạn có vẻ giống người bản ngữ hơn, được trình bày sáng tạo hơn.
-
Các bước cơ bản giúp bạn học về các diễn đạt thành ngữ tiếng Anh
Có một logic cơ bản đằng sau những thành ngữ này cũng như cách sử dụng chúng. Nó tuân theo một khuôn mẫu và nếu bạn nắm rõ khuôn mẫu này, bạn sẽ hiểu mọi người đang nói hoặc viết về điều gì và họ cảm thấy thế nào về điều đó trong ngữ cảnh. Việc này sẽ giúp bạn đoán chính xác về định nghĩa cũng như cách giải thích của thành ngữ mới mà bạn chưa từng nghe trước đây.
Có một số ý tưởng cơ bản giúp quản lý cách chúng ta tạo lập, sử dụng và diễn giải các thành ngữ. Dưới đây là một số các thành ngữ nên học cho những buổi đầu tiên:
-
Cuộc đời là một chuyến hành trình “Life is a journey”
Khi chúng ta đi bộ hoặc đi leo núi đòi hỏi phải đi các con đường khác nhau. Những con đường này có thể thẳng hoặc quanh co hoặc đôi khi dẫn đến ngõ cụt. Điều này cũng tương tự với các hành trình tượng trưng của chúng ta, chẳng hạn như các dự án, sự nghiệp và cuộc sống. Có rất nhiều thành ngữ đề cập đến các quá trình như một cuộc hành trình, hay sự chuyển động hoặc một con đường mà người ta đi.
Là người học tiếng Anh, bạn có “những cột mốc cụ thể cần đạt được để trở nên thông thạo” “specific milestones to reach to become fluent” và “có thể là một con đường quanh co” “it may be a winding road” để đạt được mục tiêu thông thạo của bạn, nhưng hãy luôn nhớ “thực hiện từng bước một” “take one step at a time” thì bạn sẽ thành công.
-
Các kiến thức (thông tin) nên ở dạng đồ ăn hoặc thức uống “Knowledge (or information) is food or water”
Thông tin tồn tại ở thế giới bên ngoài và phải được truyền tải vào bên trong bộ não của chúng ta để chúng ta có thể học và hiểu chúng. Đây là quá trình tương tự như đưa thức ăn từ bên ngoài vào trong cơ thể chúng ta.
Bạn có thể “nghe thấy một mẩu chuyện phiếm thú vị” “hear a tasty bit of gossip” hoặc “ngấu nghiến một cuốn sách” “devour a book” hoặc “nhai qua một chủ đề khó” “chew over a difficult subject” và sau đó “tiêu hóa thông tin” “digest information”. Bằng vốn tiếng Anh cơ bản, bạn sẽ nghe thấy những câu chuyện phiếm rất thú vị (hear gossip that is very interesting). Hoặc đọc một cuốn sách rất nhanh và không muốn đặt nó xuống (to read a book very quickly and not want to put it down). Hoặc suy nghĩ về một chủ đề rất khó và cố gắng hiểu nó (think about a very difficult subject and try to understand it), sau đó xử lý thông tin (process the information) để hiểu nó.
-
Nguồn gốc của sự thông thái đến từ đâu? “Where does the source of wisdom come from?”
Nước hay được ví với nguồn thông tin, ví dụ như 'giếng tri thức và trí tuệ' ‘the well of knowledge and wisdom’ được nhắc đến trong rất nhiều câu chuyện. Nước như một nguồn kiến thức là một hình ảnh thường được sử dụng trong các thành ngữ tiếng Anh.
Chúng ta nói về “luồng thông tin hoặc giao tiếp dễ dàng” “easy flow of information or communication” giữa mọi người hoặc chúng ta “khai thác kinh nghiệm hoặc kiến thức hiện có” “tap into existing experience or knowledge”.
Trong các bản tin, chúng ta nói "thông tin hoặc nguồn rò rỉ" “leaking information or sources” hay "tràn ngập các cáo buộc" “being flooded with allegations”. Nói cách khác, thông tin được truyền đạt đến những người lẽ ra không nên biết về chúng (where information is told to people who should not have had such knowledge). Hoặc bị choáng ngợp với những cáo buộc hoặc tuyên bố sai (to be overwhelmed with allegations or false claims).
-
Các mối quan hệ có thể lúc nóng lúc lạnh “Relationships can be hot or cold”
Nguồn nhiệt hay nhiệt độ là phép ẩn dụ về mức độ thân thiết của chúng ta với người khác. Nó mô tả cảm giác của chúng ta trong mối quan hệ với người khác. Mối quan hệ càng gần gũi càng thắm thiết, mối quan hệ càng xa cách và không thân thiện thì lại càng lạnh nhạt.
Nếu chúng ta nói “Tôi được giáo viên chào đón nồng nhiệt” “I was greeted warmly by the teacher”, nó có nghĩa đó là một lời chào thân thiện và nồng nhiệt. Tuy nhiên, nếu chúng ta nói “Cô ấy rất lạnh lùng với đồng nghiệp của mình” “She was very cold-hearted towards her colleague” , chúng ta đang mô tả cô ấy không thân thiện và không nhiệt tình với đồng nghiệp như thế nào. Mọi thứ có thể “nóng lên” “heat up” trong một mối quan hệ lãng mạn, nghĩa là mối tình đó đang trở nên nồng cháy (is becoming a passionate romance). Chúng ta có thể yêu cầu người khác “hạ nhiệt” “cool off” nếu họ tức giận và cần bình tĩnh lại.
-
Các thuật ngữ về kinh tế giống như làm vườn “Economics are like gardening”
Nhiều thành ngữ tiếng Anh có liên quan đến làm vườn và nông nghiệp đồng thời cũng được dùng để mô tả kinh tế và tài chính. Nếu bạn nghĩ về hình ảnh trong cả hai tình huống, bạn sẽ thấy nó khá tương tự nhau.
Ví dụ, tất cả chúng ta đều muốn thấy “tăng trưởng tài chính” “growth in our finances” và “gặt hái thành quả” “to reap the rewards” cho công việc khó nhọc của mình, muốn thấy số tiền tăng lên (see an increased amount of money). Chúng ta cũng muốn nhận được tất cả những điều tốt đẹp (về mặt tài chính) sau khi đầu tư rất nhiều thời gian và công sức (to receive all the good things financially after investing a lot of time and effort).
Tuy nhiên, một số cụm từ làm vườn không thể dịch sang kinh tế học, chẳng hạn như “khu vườn của cô ấy tươi tốt vì cô ấy có những ngón tay xanh” “her garden is flourishing because she has green fingers” . Có 'ngón tay xanh' ‘green fingers’ đề cập đến kỹ năng làm vườn tuyệt vời.
-
Các nguồn tài nguyên có thể được sử dụng “Resources can be spent”
Benjamin Franklin đã viết cuốn “thời gian là tiền bạc” vào năm 1746. Ý của ông là thời gian là thứ có thể được đối xử giống như các nguồn lực khác, chẳng hạn như tiền bạc. Tài nguyên có thể được tiết kiệm, chi tiêu, đầu tư hoặc lãng phí hay thậm chí cạn kiệt.
Do đó, thời gian và tiền bạc có thể được sử dụng theo cùng một cách trong tiếng Anh.
Các cụm từ sau đây có thể được dùng chung với từ thời gian (time):
“Tôi đã lãng phí rất nhiều tiền cho dự án này.” “I have wasted a lot of money on this project.”
“Chúng tôi đã thực hiện một số thay đổi tại nơi làm việc để tiết kiệm tiền.” “We made some changes at work to save money.”
“Tôi đã đầu tư rất nhiều tiền để học kỹ năng mới này.” “I invested a lot of money to learn this new skill.”
“Họ hết tiền và không thể hoàn thành dự án.” “They ran out of money and couldn’t complete the project.”
-
7 cách để học các thành ngữ tiếng Anh dễ dàng hơn
Quan trọng nhất là ngữ cảnh: Thành ngữ là cách diễn đạt rất khác thường. Vì vậy, hãy tự hỏi mình những câu hỏi sau: ‘Tại sao người đó lại dùng cách diễn đạt này? Họ muốn nhấn mạnh hoặc phóng đại điều gì và họ đang cố gắng thể hiện cảm xúc nào? Đừng quên xem xét các dấu hiệu trực quan khác như ngôn ngữ cơ thể, cử chỉ và nét mặt.
Xem lại phần tiếp thu của bạn: Đặt câu hỏi cho đối tượng nói của bạn để đảm bảo bạn hiểu cảm xúc hoặc thông điệp trong ngữ cảnh của nó. Hỏi họ những câu hỏi như: “Ý bạn là gì khi bạn nói ____?” “Biểu hiện này có nghĩa là bạn đang vui hay buồn về điều gì đó?”
Hãy thành thật nếu bạn không hiểu: Hãy cứ mạnh dạn trình bày với người khác rằng bạn không biết họ đang muốn diễn đạt điều gì. Thay vì giả vờ hiểu và khiến bản thân lúng túng bằng cách nói về điều gì đó không liên quan đến cuộc trò chuyện, hãy để người khác giải thích ý nghĩa của thành ngữ. Điều này sẽ giúp bạn học và ghi nhớ cách diễn đạt về sau dễ dàng hơn vì bây giờ bạn đã có manh mối về ngữ cảnh đủ để hiểu & nhớ.
Không dịch: Đôi khi các thành ngữ từ ngôn ngữ mẹ đẻ của bạn có thể dùng hình ảnh hoặc khái niệm tương tự trong tiếng Anh nhưng chúng sẽ hiếm khi có thể được dịch sát nghĩa ra. Nếu bạn không chắc chắn, hãy hỏi một người bản xứ hoặc giáo viên về thành ngữ chính xác cho bản dịch mà bạn đưa cho họ.
Lắng nghe người bản ngữ: Rất nhiều thành ngữ trong sách giáo khoa tiếng Anh đã lỗi thời và người bản ngữ không còn sử dụng những cách diễn đạt này nữa, ví dụ như chúng ta không dùng “it's raining cats and dogs” nữa – vậy tại sao bạn vẫn sử dụng cách diễn đạt này? Bằng cách xem các bộ phim hoặc series phim tiếng Anh hay đọc blog hoặc nghe podcast, bạn sẽ tìm thấy các thành ngữ được sử dụng phổ biến nhất, trendy nhất. Nghe chúng trong ngữ cảnh sẽ giúp bạn sử dụng chúng trong các ngữ cảnh và tình huống tương tự trong tương lai.
Viết xuống: Giữ một cuốn sổ với các thành ngữ và cụm từ yêu thích của bạn và viết ra tất cả những từ mới mà bạn bắt gặp. Viết xuống cách diễn đạt và ý nghĩa, hình ảnh liên quan khi bạn hiểu nó trong từng ngữ cảnh cụ thể. Cố gắng sử dụng chúng càng sớm càng tốt trong ngữ cảnh chính xác để giúp việc ghi nhớ dễ dàng hơn.
Tiến bộ hơn từng ngày thay vì hướng đến sự hoàn hảo: Mắc lỗi là điều bình thường, điều quan trọng cần nhớ là chúng ta sẽ tiến bộ hơn mỗi khi thực hành sử dụng các cách diễn đạt thành ngữ mới trong các tình huống phù hợp cũng như ghi nhớ chính xác nhóm từ tạo nên thành ngữ đó. Không có thất bại trong tiến trình, chỉ có học hỏi. Hãy tiếp tục cố gắng và đừng bao giờ bỏ cuộc!
-
Lời cuối cùng
Học và hiểu các thành ngữ là một quá trình tự nhiên của việc học bất kỳ ngôn ngữ nào, đặc biệt là tiếng Anh. Người bản ngữ sử dụng nó thường xuyên trong giao tiếp hàng ngày của họ mà không hề nhận thức về điều đó. Cách tốt nhất để đạt được sự lưu loát tiếng Anh là sử dụng những cách diễn đạt này thường xuyên nhất có thể.
Hãy chắc chắn rằng bạn hiểu và sử dụng những thành ngữ mình học được một cách chính xác và lưu ý khi có những cách diễn đạt tương tự trong ngôn ngữ mẹ đẻ của bạn thì nên ghi chú lại vì điều này sẽ giúp việc học dễ dàng hơn. Bằng cách viết ra tất cả các thành ngữ mới, ý nghĩa và hình ảnh của chúng, nó sẽ giúp bạn sử dụng chúng tự nhiên hơn trong các tình huống sau này.
Tập trung vào tần suất, hay nói cách khác, những thành ngữ mà bạn thường nghe người bản ngữ nói, hãy sử dụng chúng thường xuyên nhất có thể. Việc sử dụng các thành ngữ có thể gượng gạo và bạn có thể nhầm lẫn chúng ngay từ đầu, nhưng hãy luôn nhớ rằng sự tiến bộ sẽ đáng quý hơn sự hoàn hảo!
(Tham khảo: https://english-masters.com/how-to-learn-idioms-easily/ )
Hoàng Thu Uyên – Khoa THNN