Trong công tác kiểm định chất lượng các chương trình đào tạo (CTĐT) tại trường Đại học công nghiệp Dệt May Hà Nội (ĐHCNDMHN), việc thu thập thông tin, minh chứng có vai trò rất quan trọng – đây là cơ sở cốt lõi để công tác kiểm định chất lượng các CTĐT thực hiện một cách chính xác, khách quan. Bên cạnh đó, báo cáo tự đánh giá (TĐG) CTĐT đòi hỏi một cơ sở dữ liệu (CSDL) trên diện rộng đối với các bên liên quan về cơ cấu tổ chức và quản lý, về hiệu quả đổi mới PPGD&KTĐG, về chất lượng đào tạo cũng như dữ liệu về mức độ hài lòng đối với cơ sở vật chất (CSVC), trang thiết bị, đội ngũ,...làm cơ sở để xây dựng các hoạt động cải tiến nhằm nâng cao chất lượng đào tạo của Nhà trường
Hình 1. Sơ đồ quản lý CSDL
Theo C.J.Date quản lý CSDL là một hệ thống lưu trữ các bản ghi trên máy tính hoặc đám mây, có thể xem CSDL là “kho lưu trữ điện tử” chứa hồ sơ tài liệu, hệ thống có chức năng: Thêm hồ sơ mới vào “kho”, thêm dữ liệu vào các hồ sơ, huỷ một số hồ sơ trong “kho”, cập nhật, điều chỉnh các dữ liệu hiện có kho lưu trữ CSDL. Trong đó, các hồ sơ được lưu trữ dưới dạng bảng (chúng được gọi là quan hệ dữ liệu), các dòng dữ liệu trong bảng gọi là các bản ghi, các cột thông tin được gọi là các trường dữ liệu.
Theo Varun Kumar, quản lý CSDL là một hệ thống các thông tin có cấu trúc, được lưu trữ trên các thiết bị lưu trữ nhằm thoả mãn yêu cầu khai thác thông tin đồng thời của nhiều người sử dụng hay nhiều chương trình ứng dụng chạy cùng một lúc với những mục đích khác nhau.
Theo AUN-QA, CSDL đánh giá các CTĐT của mô hình tập trung vào các loại dữ liệu đáp ứng yêu cầu kiểm định bao gồm:
- CSDL về các vấn đề liên quan đến cấu trúc và nội dung chương trình dạy học (CTDH), kết quả thực hiện phương pháp dạy và học và các loại dữ liệu đánh giá kết quả học tập.
- CSDL về các nguồn lực cần thiết để triển chương trình bao gồm: đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên, nghiên cứu viên, nhân viên; các dữ liệu kết quả triển khai dịch vụ hỗ trợ người học; dữ liệu về cơ sở vật chất
- CSDL về kết quả đầu ra CTĐT, bao gồm: kết quả đánh giá người học tại thời điểm tốt nghiệp, kết quả khảo sát việc làm, kết quả nghiên cứu khoa học (NCKH), kết quả khảo sát mức độ hài lòng các bên liên quan,...
Các kết quả nghiên cứu ở nước ngoài mới chỉ đề cập đến mô hình hệ thống quản lý và lưu trữ dữ liệu, chưa mô tả quản lý cụ thể dữ liệu liên thông và thống kê từ CSDL sơ cấp như thế nào? AUN-QA chỉ đưa ra được các CSDL phục vụ kiểm định nhưng công tác quản lý CSDL trên phần mềm như thế nào thì chưa đề cập đến. Vì vậy, cần một phần mềm có thể xử lý nguồn dữ liệu sơ cấp từ các nguồn khác nhau để tạo thành các bảng dữ liệu phù hợp, phục vụ hoạt động kiểm định chất lượng các CTĐT.
Bộ GD&ĐT đã xây dựng phần mềm quản lý đảm bảo và kiểm định chất lượng giáo dục quản lý CSDL kiểm định CTĐT- SHAHEP đáp ứng các yêu cầu về CSDL theo công văn hướng dẫn tự đánh giá chất lượng CTĐT các trình độ của giáo dục đại học (GDĐH) số 1074/KTKĐCLGD-KĐĐH, ban hành ngày 28/6/2016. Tuy nhiên, các dữ liệu quản lý hiện nay chỉ là dữ liệu thứ cấp đã được xử lý thành bảng dữ liệu để lưu trữ trên hệ thống, mà không quản lý từ CSDL sơ cấp để tạo thành các bảng thứ cấp theo yêu cầu, các dữ liệu độc lập, không có sự liên thông từ các đơn vị, chỉ có một tài khoản duy nhật được phần cấp quản lý toàn bộ các CSDL thứ cấp được cập nhật lên.
Hiện nay, các trường Đại học trong nước đã nghiên cứu và triển khai xây dựng hệ thống quản lý CSDL trực tuyến phục vụ công tác tự đánh giá và kiểm định. Các hệ thống kiểm định, quản lý CSDL trực tuyến trên có đầy đủ các chức năng của một hệ quản trị tài liệu trực tuyến, phù hợp với đặc thù quản lý CSDL trực tuyến theo yêu cầu của tự đánh giá và đánh giá ngoài. Các phần mềm do các trường đại học đã và đang phát triển hiện nay cho thấy việc quản lý CSDL phục vụ kiểm định đang dừng ở việc thu thập thông tin file minh chứng chứ không quản lý dữ liệu cụ thể, CSDL được lưu trữ là file đã nhập sẵn thông tin hoặc lưu trữ trong các báo cáo, không phải là dữ liệu sơ cấp. Vì vậy, việc thiết kế phần mềm quản lý nguồn dữ liệu sơ cấp phục vụ các bảng CSDL là cần thiết.
Hình 2. Thiết kế và quản trị CSDL
Quá trình triển khai công tác kiểm định chất lượng các CTĐT đòi hỏi phải tập hợp, quản lý và khai thác có hiệu quả nguồn số liệu, thông tin và minh chứng rất lớn và phức tạp theo đặc thù của từng CTĐT, đồng thời phải được lưu trữ lâu dài phục vụ cho các chu kỳ kiểm định tiếp theo. Chính vì vậy, Nhà trường đã đặt ra yêu cầu phải ứng dụng CNTT để xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu trực tuyến phục vụ công tác kiểm định chất lượng các CTĐT. Việc ứng dụng CNTT vào công tác quản lý CSDL phục vụ kiểm định các CTĐT sẽ mang lại hiệu quả đáng kể, góp phần đáp ứng yêu cầu KĐCLGD CTĐT trong thời kỳ mới. Hệ thống quản lý CSDL trực tuyến sẽ tạo môi trường thuận lợi cho các đơn vị trong nhà trường, đoàn ĐGN và trung tâm kiểm định ngoài khi triển khai và tham gia các hoạt động KĐCL các CTĐT; giúp cá nhân, đơn vị dễ dàng, thuận lợi trong việc thu thập, lưu trữ, khai thác, chia sẻ dữ liệu và liên thông dữ liệu phục vụ cho công tác tự đánh giá và đánh giá ngoài các CTĐT.
Bài và ảnh : Nguyễn Văn Trung
Trung tâm Đảm bảo chất lượng